Ford Aleksander ( a właściwie- Lifszyc Mosze; Kijów 1908- Naples 1980)- polski reżyser filmowy i scenarzysta, współzałożyciel (m.in. wraz z Wandą Jakubowską, Eugeniuszem Cękalskim oraz Jerzym Toeplitzem) Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego START, organizacji, której zadaniem było propagowanie kina artystycznego i społecznie zaangażowanego. Debiutował w 1929 roku filmem dokumentalnym „Nad ranem”. W 1930 roku nakręcił swój pierwszy film fabularny „Mascotte”, poruszając tematykę krótkotrwałego szczęścia lekkomyślnego mężczyzny. „Sabra” (1933) była pierwszą produkcją, do której Ford sam napisał scenariusz. Następne filmy, „Droga młodych” (1936) i „Ludzie Wisły (1937), podkreślały neorealistycznie ujęty, społeczny charakter wczesnej twórczości Forda. W czasie wojny, przebywając w Związku Radzieckim, kręcił filmy szkoleniowe dla Armii Czerwonej. W 1944 roku, wraz z Jerzym Bossakiem, stworzył najważniejszy dokument, ukazujący okrucieństwo hitlerowskich zbrodni- „Majdanekcmentarzysko Europy” (1944). W Polsce Ludowej Ford reżyseruje i pisze scenariusze filmów, które okazują się wielkimi sukcesami- „Ulica Graniczna” (1948), opowieść o trudnych losach polskich Żydów; utrzymana w socrealistycznej formie, ale niezwykle popularna „Młodość Chopina” (1951) oraz nagrodzona w Cannes „Piątka z ulicy Barskiej” (1953), historia pięciu chłopców, nie potrafiących odnaleźć się w zastanych realiach. Film jest jednocześnie zwiastunem nadchodzących zmian w polskiej kinematografii i zalążkiem Polskiej Szkoły Filmowej. Największym sukcesem Forda okazała się adaptacja „Krzyżacy” (1960), do której scenariusz został także napisany przez twórcę. Film, zrealizowany z wielkim rozmachem, do dziś jest najbardziej rozpoznawalnym dziełem reżysera. Inne filmy, ze scenariuszem autorstwa Forda: „Ósmy dzień tygodnia” (1971), „Krąg pierwszy” (1971). Twórca borykał się z wieloma problemami, wywodzącymi się z kwestii pochodzenia żydowskiego- w wyniku nagonki, zmuszony był wyemigrować. Popełnił samobójstwo w Stanach Zjednoczonych. W latach 1945-1947 był pierwszym dyrektorem przedsiębiorstwa „Film Polski”, a następnie – w latach 1948-1949 – kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego „Blok” oraz – w latach 1955-1968 – Zespołu Filmowego „Studio”. W latach 1948–1968 był wykładowcą w łódzkiej Szkole Filmowej – jego uczniami byli m.in.Wajda i Polański. W latach 1954–1956 był dziekanem Wydziału Reżyserii tej uczelni. W historię polskiej kinematografii wpisał się jako twórca nowatorski, przemycający do rodzimego kina nowe zjawiska. Filmy Forda do dzisiaj są niezwykle popularnym świadectwem obowiązujących w ubiegłym wieku nurtów i tendencji.
Źródła:
1. Wróblewski Jan, „Aleksander Ford. Pan Pułkownik”, www.polityka.pl, 2009
2. www.akademiapolskiegofilmu.pl
Autor: Luiza Wojnarowska